แม่น้ำนมน้อย สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมผงได้ไหม ?
น้ำนมที่กลั่นออกมาจากอกแม่ มีสารอาหารครบถ้วนตามที่เด็กวัยแรกเกิดต้องการ ลูกน้อยควรดื่มนมแม่อย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 เดือน และรับประทานควบคู่ไปกับอาหารที่เหมาะสมตามวัยจนถึงอายุ 2 ขวบ
น้ำนมมีบทบาทสำคัญในด้านพัฒนาการด้านร่างกาย ระบบประสาท และสมองของเด็ก แต่ใช่ว่าคุณแม่ทุกคนจะสามารถให้น้ำนมลูกเองได้ ดังนั้นการเลี้ยงลูกด้วยนมผงจึงเข้ามามีบทบาทแทนน้ำนมแม่ค่ะ
เลี้ยงลูกด้วยนมผง แล้วนมผงคืออะไร ?
นมผง คือผลิตภัณฑ์ชนิดหนึ่งที่แปรรูปจากน้ำนม ลักษณะเป็นผง มีการดัดแปลงให้คล้ายกับน้ำนมแม่ ในกรณีที่คุณแม่มีปัญหาเกี่ยวกับการหลั่งนมแม่ หรือปัญหาอื่น ๆ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมพัฒนาการของเด็กในด้านต่าง ๆ ค่ะ
นมผงทำมาจากนมวัว หรือนมถั่วเหลือง ซึ่งก็แปลว่าสารอาหารที่ลูกได้รับจะไม่สามารถเทียบเท่ากับน้ำนมจากแม่ได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ ซึ่งผลิตภัณฑ์นมผงยี่ห้อต่าง ๆ พยายามเติมสารอาหารที่ขาดเหล่านี้ลงไปให้คล้ายกับน้ำนมแม่มากที่สุดค่ะ (แต่ละยี่ห้อจะใส่สารอาหารที่แตกต่างกันออกไป)
สูตรนมผงที่ใช้แทนนมแม่ แบ่งออกเป็น
- นมผงดัดแปลงสำหรับทารก หรือ Infant Formula (สูตร 1) การเลี้ยงลูกด้วยนมผงสูตรนี้ควรเป็นสูตรแรกที่ให้ลูก เพราะมีส่วนประกอบของ โปรตีน ไขมัน วิตามิน และเกลือแร่ ที่ย่อยง่ายกว่าสูตรอื่น ๆ เหมาะสำหรับเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 1 ขวบ
- นมผงดัดแปลงสูตรต่อเนื่อง หรือ Follow-on Formula (สูตร 2) การเลี้ยงลูกด้วยนมผงสูตรนี้ เหมาะสำหรับเด็กตั้งแต่อายุ 6 เดือนจนถึง 3 ขวบ (เมื่อลูกอายุครบ 6 เดือน สามารถเปลี่ยนมาใช้สูตรนี้แทนสูตร 1 ได้เลย)
- นมผงครบส่วน หรือ Powdered whole milk (สูตร 3) การเลี้ยงลูกด้วยนมผงสูตรนี้ เหมาะสำหรับเด็กตั้งแต่อายุ 1 ปีขึ้นไปค่ะ
นมผงที่ใช้แทนนมแม่ทำมาจากอะไร ?
- สูตรนมวัว คือ นมผงที่ผลิตมาจากนมวัว และผ่านกระบวนการดัดแปลงให้เหมาะสมกับเด็ก โดยใช้โปรตีนที่ย่อยง่าย ไขมันสัตว์แทนไขมันจากน้ำนมแม่ และสารอาหารอื่น ๆ ให้คล้ายน้ำนมแม่มากที่สุดค่ะ
- สูตรถั่วเหลือง คือ นมผงที่ผลิตมาจากนมถั่วเหลือง เหมาะสำหรับน้องที่แพ้นมวัว
- สูตรไฮโปอัลเลอเจนิก คือ นมผงที่ผลิตจากนมวัวดัดแปลงพิเศษ เพื่อให้การย่อยโปรตีนจากนมนั้นง่ายมากยิ่งขึ้น การเลี้ยงลูกด้วยนมผงประเภทนี้ เหมาะสำหรับเด็กที่แพ้นมวัว หรือนมถั่วเหลือง
- สูตรพิเศษ คือ นมผงดัดแปลงพิเศษ โดยจะเพิ่มสารอาหารประเภทโปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต วิตามิน และแร่ธาตุให้มากกว่าสูตรอื่น ๆ เหมาะสำหรับเด็กที่มีความผิดปกติทางด้านร่างกาย เช่น ขาดสารอาหาร คลอดก่อนกำหนด ฯลฯ
การเลือกซื้อประเภทของนมผงควรตั้งต้นจากข้อจำกัดของลูกก่อน เพราะสารอาหารบางชนิดในแต่ละประเภทของนมผงจะแตกต่างกันออกไป และลำไส้ของเด็กที่ยังไม่สามารถย่อยโปรตีน คาร์โบไฮเดรต หรือไขมันที่มากเกินไปได้ค่ะ
การเลี้ยงลูกด้วยนมผง สามารถแทนนมแม่ได้ จริงไหม ?
ในปัจจุบันวิวัฒนาการของการเลี้ยงลูกด้วยนมผงสูงขึ้นมาก แต่ก็ยังไม่สามารถเทียบเคียงน้ำนมแม่ได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ เพราะมนุษย์มีพัฒนาการที่เป็นเอกลักษณ์เพื่อให้มีน้ำนมที่เหมาะสมกับลูกน้อย ในแง่ของการดูดซึม พัฒนาการ อารมณ์ ภูมิต้านทานหรือโรคต่าง ๆ ซึ่งตรงข้ามกับนมวัวที่มีข้อจำกัดสำหรับเด็กบางคน ดังนั้นการผลิตภัณฑ์นมผง จึงมีการปรับเปลี่ยนกรรมวิธีอย่างจริงจังเพื่อเหมาะสมกับเด็กแรกเกิดมากที่สุด
ปัญหาที่ต้องระวังจากการเลี้ยงลูกด้วยนมผง
ปัญหาการย่อย
ส่วนประกอบหลักในนมผง คงหนีไม่พ้นโปรตีนค่ะ โดยเฉพาะเคซีน (โปรตีนชนิดหนึ่ง พบได้ในน้ำนมของสัตว์) ซึ่งจะใช้เวลาย่อยหรือดูดซึมเป็นระยะเวลาหนึ่ง นั่นก็หมายความว่าลูกน้อยจะรู้สึกอิ่มเป็นเวลานาน และทำให้คุณแม่ไม่จำเป็นต้องให้ลูกดื่มนมบ่อย ดูเหมือนจะเป็นผลดีนะคะ แต่กลับส่งผลเสียต่อระบบย่อยของลูกน้อยแทนนะ
อาการภูมิแพ้
เด็กทารกบางคน เป็นภูมิแพ้จากการดื่มนมผง โดยสามารถสังเกตได้จากอุจจาระ หรือการอาเจียน และถ้ายิ่งเด็กมีอาการแพ้นมวัวเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว การเลี้ยงลูกด้วยนมผงอาจจะยิ่งทำให้ลูกน้อยมีโอกาสแพ้อาหารชนิดอื่น ๆ ได้ เช่น ไข่่ หรือ อาหารทะเล เป็นต้นค่ะ
โรคอ้วน
ส่วนประกอบหลักในนมผง คงหนีไม่พ้นโปรตีนค่ะ โดยเฉพาะเคซีน (โปรตีนชนิดหนึ่ง พบได้ในน้ำนมของสัตว์) ซึ่งจะใช้เวลาย่อยหรือดูดซึมเป็นระยะเวลาหนึ่ง นั่นก็หมายความว่าลูกน้อยจะรู้สึกอิ่มเป็นเวลานาน และทำให้คุณแม่ไม่จำเป็นต้องให้ลูกดื่มนมบ่อย ดูเหมือนจะเป็นผลดีนะคะ แต่กลับส่งผลเสียต่อระบบย่อยของลูกน้อยแทนนะ
วิธีการเลือกผลิตภัณฑ์ เพื่อการเลี้ยงลูกด้วยนมผง
- ควรตรวจดูฉลากข้างผลิตภัณฑ์ใช้ให้ดี โดยนมผงที่มีมาตรฐานต้องกำหนดโดยกระทรวงสาธารณะสุข
- อ่านส่วนประกอบในนมผงเพราะลูกจะตอบสนองนมแต่ละชนิดไม่เหมือนกัน
- เลือกนมผงให้เหมาะสมกับช่วงวัยของลูก
แต่อย่างไรก็ตามการเลี้ยงลูกด้วยนมผงตลอดเวลาจะเป็นสิ่งที่ปลอดภัยต่อตัวลูกน้อยอย่างแน่นอน ถ้าหากคุณพ่อคุณแม่ศึกษาเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์นมผงให้ดีก่อน ปรึกษาคุณหมออยู่เสมอ คอยเฝ้าสังเกตอาการของลูกน้อยตลอดเวลา ลูกเราก็จะสามารถเติบโตได้ดี ไม่ว่าจะได้รับนมประเภทใดก็ตามค่ะ
